ความเชื่อโบราณ : วิญญาณแห่งภูเขาไฟ

วิญญาณแห่งภูเขาไฟ

ดูดวง วิญญาณแห่งภูเขาไฟ ตีพิมพ์ในสยามรัฐสัปดาห์วิจารณ์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2551-2554

การระเบิดของภูเขาไฟเมราปี ได้คร่าชีวิตผู้คนในยอกยาการ์ตาไปหลายชีวิต หนึ่งในนั้นคือพ่อเฒ่าเมราปี ผู้ดูแลภูเขาไฟที่ได้รับแต่งตั้งจากสุลต่านแห่งยอกยาการ์ตา มีหน้าที่ทำพิธีกรรมบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สถิต ณ ภูเขาไฟแห่งนี้ 

        สื่อท้องถิ่น รายงานว่า เจ้าหน้าที่พบศพของมาริจันภายในบ้านของเขา โดยร่างไร้วิญญาณยังคงอยู่ในท่าสวดมนต์ อ้อนวอนเทพเจ้าเพื่อให้ภูเขาไฟสงบลงจนวาระสุดท้ายของชีวิต 

        ก่อนที่อินโดนีเซียจะรับอิทธิพลภายนอกจากพ่อค้านักเดินทางจีน อินเดีย ตะวันออกกลาง ที่นำวัฒนธรรมรวมถึงศาสนาฮินดู พุทธ และอิสลามเข้ามามีบทบาทสูงในสังคมยุคต่อมานั้น 

        กลุ่มชนหลากหลาย ที่กระจัดกระจายอยู่ทั้งใกล้ชายฝั่ง และตอนในของแผ่นดิน เกาะชวา เกาะสุมาตรา ต่างมีความเชื่อดั้งเดิมในการนับถือผี บูชาเทพเจ้า วิญญาณของสิ่งต่างๆ เช่น ฟ้า พื้นดิน ทะเล และภูเขา ยกย่องบรรพบุรุษและนับถือชามานหรือผู้มีความรู้ทางเวทมนตร์ที่จะควบคุมวิญญาณต่างๆที่แวดล้อมอยู่เป็นพิเศษ แม้เมื่อมีการติดต่อกับกลุ่มชนภายนอกร่วมภูมิภาคแล้วก็ตาม 

        เอลชา ไชนุดิน เขียนไว้ในหนังสือ ประวัติศาสตร์อินโดนีเซีย ของเขาว่า มีข้อถกเถียงว่าชาวอินโดนีเซียโบราณเป็นพวกลัทธินับถือผี ที่เชื่อว่าทุกสิ่งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิต มีพลังพิเศษในชีวิตของตนหรือสมางัด (Semangat) คือวิญญาณของสิ่งเหล่านั้น บางคนมีพลังของชีวิตมากกว่าผู้อื่น สถานที่ต่างๆบางแห่ง วัตถุบางอย่างและบุคคลบางประเภทอาจได้รับมาเป็นพิเศษ พลังชีวิตยังรวมอยู่ในสมองของคนคนหนึ่งและความเชื่อนี้เป็นปัจจัยให้มีการล่าหัวและลัทธิกินเนื้อคน 

        เอลชา ยังอธิบายต่อไปอีกว่า เชื่อกันว่าพลังเหนือธรรมชาติต่างๆ รับผิดชอบกับสิ่งที่เราเห็นว่าเป็นเหตุการณ์ธรรมดา และวิญาณอันชั่วร้ายจะต้องหันมาเป็นมิตรด้วย เมื่อได้รับการเซ่นสรวงบูชาและการฉลองทั้งหลายด้วยพิธีต่างๆ ในประเทศที่มีแผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิดและพายุพัดแผ่นดินทลายกลายเป็นเหตุการณ์ธรรมชาติธรรมดาไป 

        คนบางพวกรวมทั้งพวกหัวหน้าตำบลและหัวหน้าเผ่าจะมีสมางัดหรือพลังวิญญาณมากกว่าผู้อื่น รวมถึงคนอื่นๆที่สามารถควบคุมโลกของวิญญาณได้ ที่รู้จักกันคือชามานหรือพระ และคนที่มีพรสวรรค์ในด้านศิลปะเป็นพิเศษ เช่น นักดนตรี ตัวละคร ช่างปั้นรูป เป็นต้น 

        คำอธิบายเรื่องวิญญานหรือสมางัดนี้ คงทำให้เราเข้าใจได้ว่า ภูเขาไฟก็มีวิญญาณที่ว่านี้ด้วยเช่นกัน และมีพลังมากมายพอที่จะสร้างความหายนะให้แก่มนุษย์ ดังนั้นการเซ่นสังเวย ดังที่พ่อเฒ่าจะประกอบพิธีกรรมทุกอย่างที่เกี่ยวข้องกับภูเขาไฟ เช่น พิธีลาบูฮัน ซึ่งทางพระราชวังจะส่งเครื่องบวงสรวงไปยังภูเขาไฟเมราปีเป็นประจำทุกปี เพื่อเชื่อมสัมพันธ์กับโลกแห่งวิญญาณที่สถิตบนภูเขา เป็นความเชื่อที่สืบทอดมาตั้งแต่ครั้งบรรพชน จากสิ่งต่างๆที่เกิดขึ้นในธรรมชาติและไม่สามารถอธิบายได้ จึงสมมติให้มีบางอย่างเป็นผู้อยู่เบื้องหลังหรือก็คือมีผี วิญญาณ คอยควบคุมอยู่ 

        กลุ่มชนชาวอินโดนีเซียแม้ได้รับอิทธิพลจากศาสนาใหม่ ก็ยังคงรักษาส่วนประกอบของวัฒนธรรมแต่ดั้งเดิมไว้และปรับส่วนประกอบใหม่ๆที่สามารถเข้ากันได้กับส่วนดั้งเดิม 

        พ่อเฒ่าที่ทำพิธีสวดอ้อนวอนวิญญาณแห่งภูเขาไฟจนวินาทีสุดท้าย ก็ไม่ต่างกับนักบวชในศาสนาอื่นทั่วโลกที่มีความเชื่อหรือ “ศรัทธา” 

 

       น่ารู้ ภูเขาไฟเมราปี ภูเขาไฟในชวากลาง ประเทศอินโดนีเซีย มีความสูงประมาณ 2,914 เมตร ภูเขาไฟเมราปิ เป็นหนึ่งในจำนวนภูเขาไฟ 129 ลูกในอินโดนิเชียที่ยังคุกรุ่นอยู่

ขอบขอบคุณข้อมูลจาก:horoscope.thaiza.com