เทคนิคการปลูก และดูแล ขิงแดง

ขิงแดง   (Red  ginger)  เป็นไม้ดอกไม้ประดับที่ให้ดอกสีแดงสดสวยงาม  และออกดอกบานนาน  เป็นพันธุ์ไม้ที่เติบโตได้ดีในทุกสภาพดิน  และมีความคงทนต่อสภาพอากาศ ปลูกได้ดีในที่โล่ง และแดดส่องถึง  มักพบปลูกมากในสวนหย่อมหรือสวนในบ้านเรือน ในบางท้องถิ่นมีการปลูกมากเพื่อตัดดอกส่งจำหน่าย ซึ่งมีทั้งตลาดในประเทศ  และตลาดต่างประเทศ  สำหรับตลาดต่างประเทศที่มีการส่งจำหน่าย  ได้แก่  สหรัฐอาหรับเอมิเรต  บาห์เรน  ซาอุดิอาระเบีย เป็นต้น

ขิงแดงจัดเป็นพืชตระกูลเดียวกันกับข่า  มีลำต้นใต้ดินเรียกว่า  เหง้า (rhizome)  ลำต้นเหนือดินเป็นกาบใบซ้อนกันแน่น  สูงประมาณ  1 - 2  เมตร  ในสภาพดินที่อุดมสมบูรณ์ และปัจจัยแวดล้อมที่เหมาะสมอาจสูงมากกว่า  3  เมตร  เมื่อโตกอจะอัดแน่นเป็นกอใหญ่  แตกเหง้าออกรอบข้าง ใบมีรูปรี ดอกออกปลายยอด  ประกอบด้วยกลีบดอกประดับสีแดงสดเรียงซ้อนกัน  คล้ายดอกกระเจียว กลีบดอกประดับเป็นรูปไข่ปลายแหลม  ส่วนดอกแท้มีลักษณะรูปกรวยสีขาว อยู่ภายในกลีบดอกประดับ  ซึ่งจะแห้งภายในไม่กี่วัน  เหลือแต่กลีบดอกประดับสีแดงสดใสแทน

การขยายพันธุ์ขิงแดง

1. การใช้เมล็ด

การขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดเป็นวิธีการที่ไม่ได้รับความนิยม  เนื่องด้วยขิงแดงจะติดเมล็ดยากมาก  นอกจากต้นขิงแดงเติบโตในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม  และเอื้อต่อการติดเมล็ด

2. การใช้ตะเกียง  (Aerial offshoots)

ตะเกียงหรือหน่อเล็ก ๆ  มักพบงอกที่ช่อดอกบริเวณโคนกลีบดอกประดับ ซึ่งเก็บสามารถหน่อเล็กๆนี้นำมาปลูกขยายต้นได้ทันที  แต่แนะนำให้นำมาเพาะในถุงเพาะชำเพื่อให้หน่อติด  และตั้งตัวได้เสียก่อน  ก่อนนำปลูกลงแปลงใหญ่  การขยายพันธุ์ด้วยวิธีนี้ถือว่าไม่ได้รับความนิยม  เนื่องด้วยปริมาณตะเกียงมีน้อยไม่เพียงพอต่อความต้องการ

3. การแยกหน่อ (Division)

หน่อใหม่เกิดแยกออกจากเหง้าต้นแม่  สามารถขุดแยกออกจากต้นแม่  โดยเลือกหน่อที่เพิ่งงอกออกใหม่  ไม่แก่มาก  และหน่อที่แยกต้องมีรากติดมาด้วยจะดีที่สุด  ซึ่งอาจปลูกลงแปลงทันทีที่ย้ายมาหรือปลูกใส่ถุงเพาะชำพลาสติกเพื่อให้ต้นขิงแดงตั้งตัวได้เสียก่อนก็ได้  วิธีการนี้ถือเป็นวิธีที่นิยมมากที่สุด  เพราะสามารถหาหน่อใหม่ได้ง่าย เพียงพอกับความต้องการ และง่ายต่อการจัดการนอกจากนัั้น สามารถหาซื้อเหง้าพันธุ์ขิงแดงได้ตามฟาร์มหรือตลาดพันธุ์ไม้ประดับได้ด้วย

การปลูกขิงแดง

1. การเตรียมแปลง

พื้นที่ดอนหรือค่อนข้างแห้ง  ให้เตรียมแปลงด้วยการยกร่องลึกประมาณ  30  เซนติเมตร  กว้าง  60-80  เซนติเมตร  แต่ละแปลงกว้างประมาณ  2-3  เมตร  ส่วนความยาวตามความเหมาะสมของพื้นที่

พื้นที่ลุ่ม  ดินเหนียว  น้ำท่วมขังเร็ว  ให้เตรียมแปลงด้วยการยกร่องลึกประมาณ  1  เมตร  กว้าง  1  เมตร  แปลงปลูก  กว้างประมาณ  1-2  เมตร  ส่วนความยาวตามความเหมาะสมของพื้นที่

2. ระยะปลูก

ควรปลูกในระยะ  1 x 1  เมตร/หลุม โดยใช้หน่อพันธุ์หรือเหง้าที่แยกออกจากต้นแม่  และเพาะในถุงเพาะชำจนติดแล้ว แต่หากใช้หน่อพันธุ์ที่ขุดใหม่  และทำการปลูกทันที ให้ใช้ประมาณ  2  หน่อ/หลุม  เพื่อป้องกันการตายของหน่อหรืออีกวิธีการ  คือใช้เพียง  1  หน่อ/หลุม หากหลุมใดไม่ติดให้นำหน่อมาปลูกแทนใหม่ก็ได้  หลังจากปลูกเสร็จให้รดน้ำให้ชุ่มทันที

การดูแลรักษา

การให้น้ำ

โดยสภาพทั่วไปขิงแดงจะต้องการความชื้นของดินที่สูง  และมีการระบายน้ำดี  จึงต้องให้น้ำอย่างเพียงพอหรือให้ในปริมาณดินยังมีความชื้นที่เหมาะสม  ซึ่งระวังไม่ควรให้น้ำมากเกินไปจนเปียกชื้นแฉะหรือมีน้ำท่วมขัง ซึ่งจะให้น้ำประมาณ  1-2  ครั้ง/วัน ก็เพียงพอ

สิ่งสำคัญของการปลูกขิงแดงคือการรักษาความชุ่มชื้นในดินที่เหมาะสม  ซึ่งไม่เพียงอาศัยการให้น้ำเท่านั้น  แต่หากมีการจัดการแปลงปลูกที่ใส่ปุ๋ยคอกหรือเศษใบไม้ในแปลง  วิธีการนี้จะช่วยรักษาความชื้นในดินได้เป็นอย่างดี  รวมถึงการปลูกต้นไม้รอบแปลงจะช่วยในการรักษาความชื้นของแปลงได้ดีเช่นกัน

การให้ปุ๋ย

การปลูกขิงแดงไม่มีความจำเป็นต้องใส่ปุ๋ยเคมีมาก การใส่ปุ๋ยนั้นจะใส่ในช่วงปีแรกประมาณ  3-5  ครั้ง  โดยให้ปุ๋ยคอกหรือมูลสัตว์ร่วมกับปุ๋ยเคมีสูตร  20-20-0  ในอัตราส่วน  1: 10  ประมาณ  100  กิโลกรัม/ไร่  ส่วนในช่วงหลังที่ขิงแดงแตกหน่อ  และเจริญเติบโตเต็มที่ในระยะหลังปีแรก ให้ทำการใส่ปุ๋ยคอกอย่างเดียวหรืออาจใส่ผสมร่วมกับปุ๋ยเคมีสูตร 16-16-8 ในอัตราเดียวกัน โดยใส่ประมาณปีละ  2  ครั้ง ก็ได้

การกำจัดวัชพืช

การปลูกขิงแดงในช่วงแรกอาจต้องมีการกำจัดวัชพืชในแปลงบ้าง  โดยเฉพาะรอบข้างกอขิงแดงที่อาจพบวัชพืชขึ้นได้ ซึ่งควรทำการถอนวัชพืชอย่างน้อย  1  ครั้ง/เดือน  แต่หลังจากขิงแดงเติบโต  และมีการขยายหน่อมากขึ้นมักไม่พบปัญหาเรื่องวัชพืชหรือหากพบเกิดบริเวณข้างกอขิงก็มักไม่มีผลกระทบมาก  แต่ทั้งนี้ควรเผฝ้าระวังวัชพืชด้วยเช่นกัน โดยเฉพาะวัชพืชที่โตเร็ว  และมีลำต้นใหญ่สูงนั้นให้ทำการถอนกำจัดเป็นระยะ

การตัดแต่ง

ทำการตัดต้นที่ไม่สมบูรณ์หรือเกิดโรคแมลงทำลายทิ้ง โดยตัดดอกชิดโคนต้น เหนือดิน  2 - 3  นิ้ว  โดยให้ทำการตรวจแปลงทุกวันหรืออย่างน้อยอาทิตย์ละครั้งจะเป็นการดีที่สุด  ส่วนการตัดดอกให้ใช้วิธีการเหมือนกัน  โดยตัดให้ไกล้โคนต้นมากที่สุด

โรค และแมลง ไม่พบโรคที่ก่อให้เกิดความเสียหาย

แมลงที่เข้าทำลาย  ได้แก่  เพลี้ยแป้ง  ทำลายดอก ป้องกัน  และกำจัดได้โดยตัดดอกที่ถูกทำลายทิ้ง ซึ่งควรทิ้งให้ห่างจากแปลงมากที่สุด  ส่วนสารเคมีอาจใช้สารเคมี  เช่น  อโซดริน  ฉีดพ่นทั่วแปลง  สำหรับหนอนเจาะลำต้น มักพบเจาะกินแกนอ่อนต้นขิงแดง  ทำให้ปลายยอดแห้งตายซึ่งสามารถสังเกตุเห็นได้ชัดเจน  การป้องกัน  และกำจัดนั้นทำได้โดยตัดต้นที่ถูกหนอนเจาะกินทิ้ง  การใช้สารเคมี  เช่น  แลนเนท  ฉีดพ่นทั่วแปลง

การเก็บเกี่ยว

การตัดดอกให้คัดเลือกตัดดอกที่บานแล้วบางส่วนประมาณร้อยละ  70 - 80  ของช่อดอกทั้งหมด  โดยใช้มีดคม ๆ  ตัดที่โคนต้นเหนือดิน  2 - 3  นิ้ว  พร้อมนำดอกลงแช่น้ำสะอาดในถังหรืออุปกรณ์ที่เตรียมไว้  หลังจากนั้นให้ตัดใบเหลือเฉพาะใบส่วนบริเวณปลายยอด  3 - 4  ใบ  หากก้านดอกยาวให้ตัดทิ้งเหลือประมาณ  80-100  ซม.  สำหรับดอกขนาดใหญ่  และดอกขนาดกลาง  ส่วนดอกขนาดเล็กให้ตัดก้านดอกยาว  50-80  ซม.  ทำการมัดรวมเป็นกำๆ  ตามเหมาะสม

ข้อมูลอ้างอิง  :   https://puechkaset.com/

ข่าวเกษตร    เกษตรน่ารู้    ขิงแดง    การขยายพันธุ์ขิงแดง    การปลูกขิงแดง